logologo
  • Portfolio
  • Workshops
    • Basiscursus Fotografie
    • Nachtfotografie Den Haag
    • Nachtfotografie Rotterdam
  • Winkel
  • Blog
  • Over de fotograaf
  • Contact
Previous Post
Next Post
jul 12
in Nabewerking, Techniek, Tutorial 0 comments

Ruis verwijderen: Het geheime recept

Gisteravond ging ik even bij mijn slapende zoontje van vijf kijken, zoals ik elke avond doe voor ik zelf naar bed ga. Deze keer trof ik hem aan met zijn bedlampje nog aan en lag er echt geweldig bij… Een moment dat ik heel graag wilde vastleggen! Er was alleen licht van de schemerlamp, eigenlijk te weinig voor een goede foto. Een flitser gebruiken leek me geen goed idee bij een slapend kind. De andere optie bij weinig licht is flink ophogen van de ISO-waarde. Gelukkig heb ik een handige truc voor het verwijderen van ruis, speciaal voor dit soort situaties. Met deze techniek kan ik fotograferen met hoge ISO-waardes op een manier dat je tóch geen ruis ziet in de foto.

Bij het inladen van de foto’s in Photoshop bedacht ik me dat dit een truc is die je eigenlijk nergens terug ziet als tip, maar wel iets is dat elke fotograaf wil weten. In principe is het niet ingewikkeld, als je weet welke stappen je moet nemen. In dit artikel neem ik je stap voor stap mee door het proces, zodat ook jij ruisvrij kunt fotograferen in moeilijke omstandigheden.

Before After Voorbeeld foto voor ruis verwijderenVoorbeeld foto na ruis verwijderen

Ruis… hoe komt het?

De meeste ruis die je tegenkomt in de fotografie heeft twee oorzaken: door gebruik van hoge ISO-waardes of door extreem lange sluitertijden. De ruis van hoge ISO-waardes ontstaat doordat het signaal van de sensor versterkt wordt, het wordt kunstmatig verhoogd. Bij dit versterken wordt ook de achtergrond ruis versterkt, waardoor de steeds meer tot uiting komt in jouw foto.  In dit artikel gaan we aan de slag met de ruis die veroorzaakt wordt door hoge ISO-waardes. Een van de eigenschappen van deze ruis is dat het ruispatroon op elke foto anders is, en dat is precies waar we hier gebruik van gaan maken. 

Voorkomen is beter dan verwijderen

Het is een dood doener, maar het moest gezegd zijn… In plaats van ruis verwijderen is het natuurlijk het mooiste om ruis te voorkomen. Dit doe je door een lage ISO-waarde te gebruiken en meteen bij het fotograferen al goed te belichten. Alles wat je vooraf of achteraf moet versterken (oplichten) zorgt voor extra ruis. Het gebruik van een goed statief  kan helpen bij het voorkomen van ruis, doordat je hierbij lange sluitertijden kunt gebruiken in plaats van het verhogen van de ISO-waarde. Ook een reportage flitser kan helpen, simpelweg door zelf licht toe te voegen waar er eigenlijk te weinig is.

ISO-waarde verhogen

Toch is het niet altijd te voorkomen om met hoge ISO-waardes te werken. Zoals bij het voorbeeld met mijn zoontje gisteravond, maar ook mag je op sommige plekken geen statief of flitser gebruiken. In deze laatste situatie ben je gedwongen uit de hand te schieten. De ISO-waarde moet dan omhoog om onderbelichting of bewegingsonscherpte te voorkomen.

Als een zijstraatje, ik krijg erg vaak de vraag wat het verschil is tussen ISO-waarde en de belichtingscompensatie. In het stuk ISO vs. Belichtingscompensatie kun je hier alles over teruglezen!

Ruis verwijderen in Lightroom of Photoshop

Zowel in Lightroom als photoshop, of welke andere fotobewerker ook, zijn er vele mogelijkheden om ruis te verwijderen uit de foto. Op zich is dit een goede oplossing die mooie resultaten kan leveren en er zijn ook hele goede plugin’s die goed werk doen op dit gebied. Al deze software werkt over het algemeen door de delen met ruis te vervagen (blur), zodat je het niet meer ziet. Helaas gaat dit toch altijd ten koste van de details en kwaliteit in de foto. Gelukkig heb ik een betere manier voor je!

Het geheime recept voor ruis verwijderen

Eerder zei ik dat het ruis patroon verschilt per foto. Stel nu dat je 30 foto’s met ruis kon nemen en de delen waar geen ruis in zit precies zou kunnen uitselecteren. Dit levert een vrijwel ruisvrije foto op en dat is precies wat we hier gaan doen!

Een belangrijke aantekening is dat deze methode bedoeld is voor statische onderwerpen, er mag geen groot verschil zitten tussen de verschillende foto’s. Hiermee is het bijvoorbeeld geschikt voor een foto van een beeld in de kerk, een portret, macro foto’s, landschappen, groepsfoto’s of voedselfotografie. In dit voorbeeld maak ik gebruik van Lightroom en Photoshop, want dat is wat ik gebruik. Deze methode is ook toepasbaar met andere bewerkingsprogramma’s zoals Gimp (gratis) of Luminar 3. Een vereiste is dat je moet kunnen werken met layers. 

Techniek tijdens het fotograferen

Genoeg technische geneuzel, tijd om aan de slag te gaan! Om een enkele ruisvrije foto te krijgen, gaan we er een aantal combineren. Hoe meer foto’s, hoe minder ruis. Behalve de ruis moeten de foto’s verder zo identiek mogelijk zijn. Ik gebruik hiervoor de volgende instellingen:

  1. Zet Continu Opname (Burst modus) aan zodat je snel een serie foto’s achterelkaar schiet.
  2. Gebruik en sluitertijd waarbij je geen bewegingsonscherpte ziet, 1/60ste van een seconde in mijn voorbeeld.
  3. Gebruik het diafragma dat je nodig hebt om alles scherp in beeld te krijgen. Ik heb F/2.8 gebruikt omdat ik een beperkte scherptediepte wilde.
  4. De ISO-waarde gebruik je nu om een goede belichting te krijgen, in mijn voorbeeld foto was dat een waarde van 6400.
  5. Maak een burst opname van zo veel mogelijk foto’s. Zorg dat je de camera zo stabiel mogelijk houdt, zodat de opnames niet veel van elkaar verschillen. In mijn geval waren het 30 foto’s in een enkele burst.
Voorbeeld van instellingen op de camera

Techniek in de nabewerking: Lightroom & Photoshop

Importeer de foto’s zoals gebruikelijk in Lightroom (of volg met een andere RAW bewerker naar keuze). 

Voorbeeld van importeren van afbeeldingen in Lightroom

Bewerken in Lightroom

Selecteer de eerste foto en pas alle basisbewerkingen toe die je nodig vindt. In dit voorbeeld heb ik een paar simpele bewerkingen gedaan in belichting en de foto omgezet in zwart wit. Omzetten naar zwart/wit is overigens absoluut niet nodig voor deze techniek. In dit geval heb ik gekozen voor de omzetting omdat de kleuren wat raar uitkwamen, zo vind ik het simpel weg mooier.

Voorbeeld van bewerking in Lightroom

Synchroniseren en openen in Photoshop

Ga terug naar de bibliotheek en zorg dat de juist bewerkte foto het eerst geselecteerd is. Voeg nu alle andere foto’s toe aan de selectie (Hou shift ingedrukt en klik op de laatste foto).

Kies “Instellingen Synchroniseren” (rechts onder), “alles inschakelen” en dan “Synchroniseren”. Alles foto’s krijgen nu precies de zelfde bewerking als de eerste foto, ze zijn weer gelijk.

Nu alle foto’s nog geselecteerd zijn, rechts klikken op een van de foto’s. In het menu dat nu verschijnt ga je naar “bewerken in” en dan “Openen als lange in Photoshop…”.

Alle geselecteerde foto’s worden nu als verschillende lagen in een enkel Photoshop document geopend. Afhankelijk van jouw computer kan dit best een tijdje duren.

Voorbeeld van foto's synchroniseren in Lightroom
Voorbeeld van foto's openen als lagen in Photoshop vanuit Lightroom

Uitlijnen in Photoshop

Nu we alle foto’s ingeladen hebben willen we ze eerst allemaal goed uitgelijnd hebben. Dit doe je door alle lagen te selecteren, dan naar bewerken in het menu bovenaan het scherm en kies “Lagen automatisch uitlijnen…”. Standaard staat de projectie op “Automatisch” en dat is prima, druk op OK. Afhankelijk van hoeveel afbeeldingen en de rekenkracht van de computer duurt dit weer even.

Door het uitlijnen kun je zien dat de randen van de foto wat verschoven zijn, dit kun je oplossen met het gereedschap “Uitsnijden” (crop tool).

Voorbeeld van foto's uitlijnen in Photoshop

Slim Object maken

Nu alles netjes is uitgelijnd, ga je naar het menu “Laag” boven aan het scherm, “Slimme Objecten” en dan “Omzetten in slim object”. Zorg wel dat alle lagen nog steeds geselecteerd zijn. Tijd voor een tweede koffie pauze. Doe mij maar zwart met suiker.

Alle foto’s zijn nu gestapeld in een slim object. Je kunt nu kiezen hoe de foto’s gecombineerd worden. Om dit te doen ga je nog eens naar “Laag”, “Slimme objecten”, “Stapelmodus” en kies dan “Mediaan”. Ook deze bewerking duurt weer even, maar zodra het klaar is zie je de ruisvrije foto verschijnen. Als je de foto wilt opslaan is het verstandig nu het slimme object om te zetten in pixels: rechts-klik op de laag, kies “Omzetten in pixels”.

Voorbeeld van instellen van de stapelmodus bij een slim object in photoshop voor ruis verwijdering

Verscherpen

Je zou kunnen merken dat de foto nu wat ‘soft’ oogt. Om dit op te lossen kun je de foto voor de finishing touch nu verscherpen. Ik heb dat hier als volgt gedaan:

  1. Selecteer de laag
  2. Druk op ctrl-J om een duplicaat te maken
  3. Ga naar “Filter”, “Overig”, “Hoogdoorlaat…”
  4. Ik heb bij deze foto gekozen voor een radius van 3.0
  5. Gebruik een laagmasker om de verscherping alleen toe te passen waar deze gewenst is
Voorbeeld van verscherpen in photoshop

Samenvatting

Voor het gemak nog eens het verkorte recept voor ruis verwijderen, voor terug lezen of voor de ervaren fotograaf niet niet alle stappen uitgeschreven hoeft te hebben.

  1. Schiet een serie foto’s in burst modus met een hoge ISO-waarde
  2. Pas je bewerkingen toe in Lightroom en synchroniseer het over alle foto’s
  3. Open alle foto’s als lagen in Photoshop
  4. Lijn alle foto’s uit met “Lagen automatisch uitlijnen”
  5. Snij bij met het gereedschap “Uitsnijden”
  6. Zet alle foto’s om in een slim object
  7. Kies stapelmodus “mediaan”
  8. Verscherp de foto met jouw favoriete methode
Voorbeeld van een foto na ruis verwijdering
Het resultaat na ruis verwijdering

Heb jij ingenieuze ruis verwijder tips te delen? Laat van je horen in de opmerkingen hieronder!

Share this:
15819
1
About the Author: Erik Brons

  • Nachtfotografie: een introductie
    Eén ding hebben alle vormen van nachtfotografie met elkaar gemeen, je krijgt te Read more
    in Nachtfotografie, Tutorial 0 comments
    0
  • Een goed statief kopen, hoe doe je dat?
    "Waar moet ik op letten als ik een statief wil kopen?" Dit Een vraag die ik Read more
    in Tutorial, Uncategorized 0 comments
    2
  • 14 landschapsfotografie tips die ik eerder had willen weten!
    Toen ik begon met fotografie was ik vrij vlot aangetrokken door de Read more
    in Uncategorized 0 comments
    0

Sorry, the comment form is closed at this time.

Search
Erik Brons
Over Erik Brons Fotografie

Met mijn fotografie probeer ik je het mooiste te laten zien van de wereld om ons heen, op een manier die je maar zelden meemaakt, tenzij je het opzoekt!

Ik specialiseer me in stadsgezichten en landschappen in de vorm van avond- en nachtfotografie. Mijn stijl wordt gekenmerkt door spectaculair licht en nauwgezette nabewerking. Ik vermeng licht en tijd, waardoor unieke beelden ontstaan.

Meld je aan voor de nieuwsbrief
Recente Berichten
  • 14 landschapsfotografie tips die ik eerder had willen weten!
  • Nachtfotografie Techniek: hoe doe je het?
  • Nachtfotografie: een introductie
  • Ruis verwijderen: Het geheime recept
  • Een goed statief kopen, hoe doe je dat?
Categorieën
  • Erik Brons Fotografie
  • Inspiratie
  • Nabewerking
  • Nachtfotografie
  • Techniek
  • Tutorial
  • Uncategorized
  • Workshops
Erik Brons (2018)